تاثیر فشار خون بر چشم (درمان فشار خون چشمی)

فشار چشم بالا چیست؟

فشار چشم بالا (IOP) به نیرویی گفته می‌شود که از تولید و تجمع مایع درون چشم و همچنین تغییرات عضلات اطراف آن ناشی می‌شود. اندازه‌ گیری این فشار یکی از راه‌های شناسایی بیماری‌هایی مانند آب سیاه است. اگر به هر دلیلی فشار داخل چشم افزایش یابد، لازم است در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک متخصص مراجعه نمایید.

زمانی که مسیر خروج مایع زلالیه دچار انسداد یا مشکل شود، فشار درون چشم بالا می‌رود.اگر این میزان از ۲۱ میلی‌ متر جیوه فراتر رود، فرد در معرض خطر فشار چشم بالا قرار می‌گیرد. در صورتی که این عارضه کنترل نشود، ممکن است به عصب بینایی آسیب وارد شده و فرد به بیماری‌هایی از قبیل آب سیاه مبتلا شود.

علائم فشار چشم بالا در بزرگسالان

فشار چشم بالا معمولاً در مراحل اولیه نشانه‌ای ندارد. بنابراین از آن به‌ عنوان بیماری خاموش یاد می‌شود. اما در صورتی که این فشار بیش از حد افزایش یابد یا بیماری پیشرفت کند، ممکن است یک سری علائم مشخص در فرد ظاهر شوند. نشانه‌های افزایش فشار چشم عبارتند از:

• کاهش میدان دید جانبی : در ابتدا ممکن است دید محیطی به ‌آرامی دچار افت شود. اما اغلب افراد متوجه این تغییر نمی‌شوند. 
• تاری دید : احتمال دارد وضوح بینایی کاهش یابد و اجسام به‌ صورت تار دیده شوند. 
• احساس فشار یا سنگینی در چشم : برخی از افراد حس ناخوشایندی از خستگی چشم یا فشار در چشم‌های خود را تجربه می‌کنند. 
• درد در ناحیه چشم یا اطراف آن : در شرایط حادی مانند بیماری گلوکوم زاویه بسته، ممکن است درد شدیدی در چشم یا سر احساس شود. 
• قرمزی چشم : در برخی موارد به ویژه شرایط بحرانی، افزایش فشار می‌تواند منجر به قرمزی چشم شود.
• دیدن هاله‌ های رنگی اطراف نور ها : ممکن است فرد هنگام مشاهده منابع نوری، هاله‌های رنگی را در اطراف آن‌ها ببیند.
• سردرد : فشار بالای چشم گاهی باعث ایجاد سردرد چشمی مخصوصاً در ناحیه پیشانی می‌شود. 
• حالت تهوع و استفراغ : در موارد شدیدی مانند گلوکوم زاویه بسته حاد، علاوه بر درد چشم، حالت تهوع و استفراغ نیز ممکن است بروز کند. 
• کاهش شدید دید : در صورتی که فشار داخل چشم به میزان خطرناکی برسد و درمان نشود، می‌تواند منجر به افت ناگهانی و شدید بینایی گردد.

علل بالا رفتن فشار چشم

افزایش غیر طبیعی فشار داخل چشم معمولاً به دلیل اختلال در تولید یا تخلیه مایعات درون چشم رخ می‌دهد. این مشکل می‌تواند ناشی از تولید بیش از حد مایع، انسداد مسیر خروج آن یا تغییراتی در زاویه بین قرنیه و عنبیه باشد. در ادامه به برخی از عوامل مؤثر در این وضعیت می‌پردازیم:

اثرات فشار خون بالا بر بینایی

فشار خون بالا می‌تواند بر سلامت چشم‌ها تأثیر بگذارد و یکی از نشانه‌های آن، تنگ شدن سرخرگ‌های شبکیه است. در مراحل پیشرفته این بیماری، شریان‌های چشمی دچار انقباض شده و در صورت عدم کنترل ممکن است به خونریزی و آسیب شبکیه منجر شود. اگر فشار خون برای مدت طولانی بالا بماند، احتمال دارد عصب بینایی نیز تحت تأثیر قرار گرفته و متورم شود.

این وضعیت در موارد شدید، خطر سکته قلبی یا مغزی را افزایش می‌دهد. اما در صورتی که علائم در مراحل اولیه تشخیص داده شوند و فرد به ‌موقع تحت درمان قرار گیرد، می‌توان از بروز آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری کرد. یکی از مشکلات چشمی ناشی از تاثیر فشار خون بر چشم، سکته شبکیه است. این عارضه معمولاً در افرادی که دچار بیماری‌های قلبی هستند و فشار خون خود را کنترل نمی‌کنند، دیده می‌شود.

در چنین شرایطی ممکن است لخته‌ای از دیواره قلب جدا شده و یکی از رگ‌های چشم را مسدود کند. اگر این انسداد در شریان اصلی چشم رخ دهد، احتمال دارد فرد دچار کاهش بینایی شود. همچنین اگر رگ‌های کوچکتر تحت تأثیر قرار بگیرند، احتمال بروز سکته شبکیه وجود دارد که می‌تواند به مشکلات بینایی منجر شود.

تاری دید و فشار خون بالا

فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌ها و عروق خونی چشم آسیب برساند و سلامت شبکیه را تحت تأثیر قرار دهد. یکی از نشانه‌های اصلی این آسیب، تاری دید همراه با احساس سوزش یا مشاهده جرقه‌های نوری در چشم‌ها است. تحقیقات نشان می‌دهند که این عارضه بیشتر در افرادی که فشار خون آن‌ها کنترل نشده است یا به‌ طور مزمن دچار فشار خون بالا هستند، مشاهده می‌شود.

سوزش چشم و فشار خون بالا

سوزش چشم می‌تواند یکی از علائم فشار خون بالا باشد. البته این ارتباط همیشه به‌ طور مستقیم آشکار نیست. فشار خون بالا قادر است سبب کاهش جریان خون در عروق چشمی شود و به شبکیه و عصب بینایی آسیب برساند. این اختلال ممکن است باعث خشکی، التهاب یا احساس سوزش در چشم شود.

خطرات افزایش فشار چشم

اگر فشار داخل چشم بیش از حد بالا برود و درمان نشود، ممکن است پیامدهای خطرناکی برای بینایی داشته باشد. این وضعیت معمولاً با بیماری‌هایی مانند گلوکوم مرتبط است و می‌تواند عملکرد بینایی را تحت تأثیر قرار دهد. برخی از عوارض و خطرات ناشی از تاثیر فشار خون بر چشم شامل موارد زیر هستند: 

گلوکوم و صدمه به عصب بینایی

بالا رفتن فشار داخل چشم ممکن است به عصب بینایی که وظیفه انتقال اطلاعات بصری به مغز را دارد، آسیب وارد کند. این آسیب در طول زمان می‌تواند باعث کاهش تدریجی دید محیطی شده و در صورت عدم درمان، حتی منجر به نابینایی شود. 

کاهش شدید یا از دست رفتن بینایی

اگر فشار داخل چشم برای مدت طولانی کنترل نشود، احتمال دارد فرد دچار افت دائمی بینایی یا حتی از دست دادن بینایی و یا کوری چشم شود. این مشکل به عنوان مهم‌ترین تاثیر فشار خون بر چشم محسوب می‌شود.

آسیب به بخش‌ های داخلی چشم

افزایش فشار داخل چشم می‌تواند به قسمت‌هایی مانند قرنیه، عدسی و شبکیه آسیب وارد کند. این مشکلات ممکن است منجر به اختلالاتی مانند تورم قرنیه یا تغییرات در ساختار شبکیه شوند. 

اختلال در جریان خون داخل چشم

فشار بیش از حد ممکن است موجب کاهش جریان خون به عصب بینایی و شبکیه شود. این اتفاق معمولا باعث تشدید آسیب و تسریع روند بیماری می‌گردد.

پاره شدن رگ چشم بر اثر فشار خون بالا

فشار خون بالا می‌تواند به چشم‌ها آسیب برساند و موجب پارگی رگ‌های چشمی شود. در این حالت، خون وارد زجاجیه شده و باعث تاری دید می‌شود. این آسیب ممکن است باعث سکته شبکیه شود و رشد رگ‌های غیر طبیعی را تحریک کند. پزشکان برای کنترل این مشکل از تزریق دارو یا لیزر استفاده می‌کنند. 

با کنترل تغذیه و کاهش مصرف نمک می‌توان از این عارضه پیشگیری کرد. زیرا عدم درمان به‌ موقع آن ممکن است به کاهش بینایی منجر شود.

خونریزی چشم بر اثر فشار بالا

فشار خون بالا یک مشکل شایع است که می‌تواند سلامت چشم‌ها را به خطر بیندازد. افزایش آن ممکن است به مویرگ‌های ظریف چشم آسیب وارد کرده و باعث خونریزی داخلی شود. بنابراین کنترل آن بسیار مهم است. زمانی که فشار خون بیش از حد بالا برود، رگ‌های چشمی تحت فشار قرار گرفته و ممکن است پاره شوند. این وضعیت می‌تواند باعث خونریزی چشم و کاهش بینایی شود.

تشخیص فشار چشم

برای تشخیص افزایش فشار چشم باید به یک متخصص چشم‌ پزشک مراجعه کنید. پزشک با استفاده از روشی به نام تونومتری، میزان فشار داخل چشم را اندازه ‌گیری می‌کند. این آزمایش به روش‌های مختلفی قابل انجام است که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند:  

تونومتری اپلاناسیون گلدمن

در این روش ابتدا قطره‌های بی ‌حسی حاوی رنگ فلورسنت در چشم چکانده می‌شوند. سپس یک پروب مجهز به نور آبی، به ‌آرامی روی سطح چشم قرار گرفته و میزان فشاری که به قرنیه وارد می‌شود را اندازه‌ گیری می‌کند. این فرآیند کاملاً بدون درد است و رنگ فلورسنت به پزشک کمک می‌کند تا نتایج دقیق‌تری به دست آورد. 

تونومتری غیر تماسی

در این روش، دستگاهی مخصوص یک پاف هوا به سمت چشم می‌فرستد. این جریان هوا باعث تغییر شکل موقت قرنیه شده و دستگاه از طریق آن، فشار داخلی چشم را ارزیابی می‌کند. 

تونوپن

تونوپن وسیله‌ای کوچک است که مستقیماً با سطح چشم تماس پیدا می‌کند. این دستگاه فشار چشم را از طریق میزان نیروی وارد شده به قرنیه اندازه ‌گیری می‌کند. مشابه روش گلدمن، پیش از انجام این تست نیز از قطره‌های بی‌ حسی استفاده می‌شود تا بیمار احساس ناراحتی نداشته باشد و پلک نزند.

درمان فشار چشم بالا

اگر بهبود در شبکیه چشم مشاهده شود، روند درمان فشار خون چشمی متوقف شده و به مرور زمان وضعیت بینایی بهتر خواهد شد. اما در صورت بروز علائم انسداد در وریدها یا شریانچه‌های ته چشم، پزشک معمولاً تصویربرداری از ته چشم را توصیه می‌کند. در چنین شرایطی پزشک ممکن است از لیزر درمانی برای درمان نواحی آسیب ‌دیده و کنترل مشکلات عروقی چشم کمک بگیرد.

درمان خانگی فشار چشم بالا

برخی روش‌های طبیعی و خانگی وجود دارند که می‌توان از آن‌ها برای درمان افزایش فشار داخل چشمی استفاده کرد. در ادامه چند مورد از این راهکارها را بیان می‌کنیم:

• ماساژ پلک ‌ها : ماساژ روزانه پلک‌ها می‌تواند باعث بهبود گردش خون در ناحیه چشم شده و غدد اشکی را تحریک کند. این کار ممکن است به کاهش فشار داخل چشم کمک کند. 
• قرار گرفتن در معرض نور خورشید : نور خورشید موجب انبساط عضلات اطراف چشم شده و جریان خون را بهبود می‌بخشد. این امر ممکن است در کاهش فشار داخل چشم موثر باشد.
• ورزش ‌های چشمی : تمرین‌های مخصوص چشم می‌توانند عضلات این ناحیه را تقویت کرده و گردش خون را در چشم بهبود دهند. این موضوع تأثیر مثبتی در کاهش فشار چشم خواهد داشت.
• استفاده از کمپرس سرد و گرم : کمپرس‌های سرد و گرم قادر هستند که خستگی و تنش چشم را کاهش دهند و موجب آرامش عضلات آن شوند. این فرآیند در کنترل IOP بسیار اثربخش است‌.
• مصرف چای بابونه : بابونه به دلیل خاصیت آرام ‌بخش خود می‌تواند در درمان فشار خون چشمی مفید باشد. نوشیدن چای بابونه یکی از روش‌های سنتی برای کاهش فشار داخل چشم محسوب می‌شود. 
• استفاده از گلاب : قرار دادن پنبه آغشته به گلاب بر روی چشم‌ها نقش موثری در کاهش التهاب و بهبود فشار چشم خواهد داشت‌‌.
• مصرف برخی مواد طبیعی : علاوه بر موارد ذکر شده، استفاده از مواد طبیعی مانند شیر و خیار نیز ممکن است در کاهش التهابات و تنظیم فشار داخل چشم ثمربخش باشد.

پیشگیری از آسیب چشم بر اثر فشار خون بالا

برای جلوگیری از عوارض و خطرات ناشی از تاثیر فشار خون بر چشم، داشتن تغذیه سالم و سبک زندگی مناسب ضروری است. مصرف کافی ویتامین‌ها از طریق غذاهای مغذی به سلامت بینایی کمک می‌کند. البته بایستی از مصرف خودسرانه مکمل‌ها بپرهیزید.

نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه ممکن است فشار چشم را افزایش دهند. بنابراین بهتر است آب یا آبمیوه را جایگزین کنید. مدیتیشن و روش‌های کاهش استرس نیز در کنترل فشار خون مؤثرند. داشتن خواب کافی، فعالیت بدنی و رژیم غذایی متعادل نقش مهمی در حفظ سلامت بدن دارند. همچنین تفریح و معاشرت با دوستان به بهبود روحیه و کاهش استرس کمک می‌کند.

سوالات متداول تاثیر فشار خون بر چشم

کلام آخر

در این محتوا به بررسی تاثیر فشار خون بر چشم پرداختیم. دانستیم که فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی شبکیه چشم آسیب وارد کند و دید فرد را تحت تأثیر قرار دهد. هر چه این مشکل طولانی‌تر شود، خطر بروز آسیب‌های جدی بیشتر خواهد شد. افراد مبتلا به پرفشاری خون و به ‌ویژه کسانی که دیابت یا چربی خون دارند، باید با داشتن سبک زندگی سالم و مصرف دارو تحت نظر پزشک، از چشمان خود مراقبت کنند.