علائم بیماری ورم ملتحمه چشم

با توجه به اینکه بی‌توجهی به درمان این عارضه می‌تواند یکسری پیامدهای جدی به دنبال داشته باشد، در این مقاله به بررسی نشانه‌ها، علل و روش‌های پیشگیری و درمان ورم ملتحمه چشم خواهیم پرداخت.

ورم ملتحمه چشم چیست؟

التهاب ملتحمه چشم به وضعیتی گفته می‌شود که غشای نازک پوشاننده سطح داخلی پلک‌ها و قسمت سفید چشم (صلبیه) دچار تورم می‌شود. این عارضه که به نام چشم صورتی یا قرمزی چشم نیز شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که عروق خونی ملتحمه گشاد شده و برجسته شوند. ملتحمه سطح چشم را با تولید مخاط مرطوب نگه می‌دارد؛ اما در صورت التهاب، چشم قرمز و تحریک ‌شده به نظر می‌رسد. این مشکل ممکن است یک یا هر دو چشم را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم ورم ملتحمه چشم

التهاب ملتحمه چشم می‌تواند علائم متعددی داشته باشد که برخی از آن‌ها مشابه دیگر بیماری‌های چشمی هستند. نشانه‌های رایج این مشکل عبارتند از: 

• قرمزی چشم در ناحیه صلبیه (سفیدی چشم) یا سطح داخلی پلک
• ترشحات غیر معمول چشمی که نسبت به اشک معمولی غلیظ‌تر بوده و ممکن است رنگ زرد، سبز یا سفید داشته باشند. این ترشحات گاهی باعث ایجاد پوسته بر روی مژه‌ها یا پلک‌ها می‌شوند. 
• احساس وجود جسم خارجی در چشم، در حالی ‌که هیچ چیزی در آن وجود ندارد. 
• خشکی یا آبریزش چشم
• خارش و سوزش چشم که می‌تواند آزار دهنده باشد. 
• تاری دید متناوب که ممکن است موقتی باشد. 
• حساسیت نسبت به نور (فوتوفوبیا)
• تورم پلک‌ها و بلفاریت چشم
• درد یا احساس ناراحتی خفیف در چشم

این علائم بسته به علت التهاب ملتحمه ممکن است شدت متفاوتی داشته باشند و در صورت تداوم باید بررسی شوند.

انواع ورم ملتحمه چشم

ورم ملتحمه چشم با التهاب و تورم بافت پوشاننده پلک و سفیدی چشم بروز می‌کند. این بیماری علل مختلفی دارد و بر همین اساس به چند نوع تقسیم می‌شود. در ادامه به بررسی هر یک از این انواع این عارضه می‌پردازیم:

ورم ملتحمه باکتریایی

باکتری‌هایی مانند استافیلوکوک و استرپتوکوک می‌توانند باعث عفونت ملتحمه شوند که با ترشحات چرکی و قرمزی چشم مشخص می‌شود. در موارد مزمن، هنگام بیدار شدن از خواب، لایه‌ای از ترشحات عفونی بر روی پلک‌ها مشاهده می‌شود. این نوع از ورم ملتحمه چشم بسیار مسری است و تماس مستقیم با فرد مبتلا می‌تواند بیماری را منتقل کند. بنابراین رعایت بهداشت دست‌ها پس از تماس با افراد آلوده ضروری است. 

ورم ملتحمه آلرژیک

این نوع از التهاب چشم در اثر واکنش بدن نسبت به آلرژن‌هایی مانند گرده گیاهان و تب یونجه ایجاد می‌شود. با رفع عوامل آلرژی‌زا، علائم این نوع التهاب نیز به تدریج کاهش خواهد یافت.

ورم ملتحمه ناشی از محرک‌ ها

عوامل محیطی مانند دود، گازهای شیمیایی و آلودگی هوا نیز می‌توانند منجر به تحریک ملتحمه شوند. این مسئله به ‌ویژه در افراد مبتلا به سندرم خشکی چشم شایع‌تر است. برای کاهش علائم، استفاده از اشک مصنوعی توصیه می‌شود. 

ورم ملتحمه بهاری

این نوع ورم ملتحمه در افراد مبتلا به آلرژی‌های مزمن یا آسم دیده شده و معمولاً در فصل‌های بهار و تابستان تشدید می‌شود. مواد آلرژی‌زا مانند گرده و شوره حیوانات خانگی از عوامل اصلی تحریک‌ کننده این بیماری هستند.

علل التهاب ملتحمه چشم

التهاب ملتحمه چشم می‌تواند به دلیل عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا حتی قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها و محرک‌های محیطی بروز کند. به طور کلی عوامل معمولی که موجب بروز این بیماری می‌شوند، به دو دسته عوامل عفونی و عوامل غیر عفونی (آلرژن‌ها و محرک‌ها) تقسیم می‌شوند: 

عوامل عفونی

• ویروس‌های سرماخوردگی که می‌توانند به التهاب ملتحمه منجر شوند. 
• باکتری‌ها و ویروس‌ها که موجب بیماری‌هایی مانند گلودرد، سینوزیت و عفونت گوش می‌شوند. 
• باکتری‌های مقاربتی مانند سوزاک و کلامیدیا که در برخی مواقع موجب التهاب ملتحمه چشم می‌شوند. 
• باکتری‌ها و ویروس‌های موجود در مدفوع و ادرار که می‌توانند از طریق تماس با چشم‌ها موجب عفونت چشم شوند.

عوامل غیر عفونی (آلرژن‌ها و محرک‌ها)

• گرده گیاهان که معمولاً در فصول خاص باعث بروز علائم آلرژیک می‌شود. (آلرژی چشم در فصل بهار بسیار شایع است).
• آلاینده‌ها و مواد شیمیایی همچون گرد و غبار، بخارات شیمیایی و دود که می‌توانند چشم را تحریک کنند. 
• کلر موجود در استخرهای شنا که به علت تحریک چشم باعث التهاب می‌شود. 
• مواد شیمیایی موجود در لوازم آرایشی که ممکن است عامل ایجاد حساسیت و ورم ملتحمه چشم باشند. 
• لنزهای تماسی که در صورت استفاده نادرست می‌توانند منجر به التهاب چشم شوند. 
• اجسام خارجی مانند مژه‌ها که وارد چشم شده و آن را تحریک می‌کنند. 
• آمیب‌ها و انگل‌ها که در محیط‌های آلوده چشم را دچار عفونت می‌کنند. 
• قارچ‌ها که می‌توانند باعث عفونت و التهاب ملتحمه چشم شوند.

ورم ملتحمه چشم در کودکان

عوامل خطر برای ورم ملتحمه

عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به ورم ملتحمه چشم را افزایش دهند که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم:

• رعایت بهداشت دست: ورم ملتحمه قادر است به راحتی از طریق دست‌ها منتقل شود. در صورتی که دست‌ها را به طور مرتب شسته یا ضد عفونی نکنید، احتمال ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد. 
• سن: ورم ملتحمه ویروسی در هر دو گروه بزرگسالان و کودکان رایج است؛ اما ورم ملتحمه باکتریایی بیشتر در کودکان زیر ۴ سال مشاهده می‌شود. همچنین افراد ۲۰ ساله نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند؛ اگرچه دلایل آن هنوز به طور کامل مشخص نیست. 
• زمان مشخص در سال: ورم ملتحمه آلرژیک معمولاً در فصل بهار و تابستان شایع‌تر است. در حالی که انواع عفونی این بیماری بیشتر در فصل‌های سرماخوردگی و آنفولانزا مشاهده می‌شوند. 
• تاریخچه پزشکی: افرادی که آلرژی‌های فصلی یا وضعیت مرتبط با آلرژی مانند اگزما یا درماتیت آتوپیک دارند، بیشتر در معرض ابتلا به ورم ملتحمه چشم هستند.  
• اشتراک‌ گذاری وسایل شخصی: ورم ملتحمه مسری به راحتی می‌تواند روی اشیاء خاص مانند لوازم آرایشی، لنز تماسی و حتی پارچه‌هایی مثل دستمال شستشو، حوله و روبالشی منتقل شود. بنابراین باید از اشتراک وسایل شخصی خود اجتناب کنید.

تشخیص التهاب ملتحمه چشم

چشم پزشک متخصص معمولاً با انجام یک معاینه ساده قادر به تشخیص ورم ملتحمه است. در برخی مواقع، ممکن است از ترشحات چشم نمونه‌ برداری شده و به آزمایشگاه ارسال گردد تا نوع باکتری عامل بیماری شناسایی شود. با این حال، معمولا انجام آزمایش و کشت برای تشخیص ورم ملتحمه چشم ضروری نخواهد بود.

راه های درمان ورم ملتحمه چشم

در صورتی که علائم ورم ملتحمه چشم را در خود مشاهده کردید، بهتر است سریعاً به یک متخصص چشم مراجعه کنید تا بیماری به موقع شناسایی و درمان شود. بسته به عامل بیماری، درمان مناسب برای شما تعیین خواهد شد. چنانچه التهاب ملتحمه چشم به علت آلرژی ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است قطره‌های استروئیدی چشم یا آنتی‌ هیستامین تجویز کند. همچنین اگر چشم‌ها دچار خارش شدند، از مالیدن چشم‌ها خودداری نمایید.

یکی از روش‌های درمانی رایج ورم ملتحمه چشم، استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی برای پیشگیری از چسبیدن آلرژن‌ها به سطح چشم است. کمپرس سرد نیز می‌تواند به آرامش چشم و کاهش التهاب آن کمک کند. اگر عامل بیماری عفونت باکتریایی باشد، درمان آن با استفاده از قطره‌های آنتی ‌بیوتیکی انجام می‌شود و برای جلوگیری از بازگشت عفونت، ضروری است که درمان را تا پایان دوره بهبودی ادامه دهید.

معمولاً این نوع التهاب ملتحمه چشم طی یک یا دو هفته بهبود می‌یابد. علاوه بر این، تغییر در سبک زندگی می‌تواند به درمان کمک کند. استفاده از پماد چشمی تجویز شده، پرهیز از تماس با آلرژن‌ها نظیر گربه یا دود سیگار و مصرف داروهای ضد احتقان تحت نظر پزشک از دیگر روش‌های مؤثر در این زمینه است.

درمان خانگی التهاب ملتحمه چشم

برای درمان خانگی التهاب ملتحمه چشم می‌توانید از چند روش ساده و مؤثر استفاده کنید. ابتدا روزانه ۵ تا 10 دقیقه چشم‌ها را با آب گرم کمپرس کنید. این روش را 3 تا 4 بار در طول روز انجام دهید تا خارش و قرمزی چشم کاهش یابد. اگر التهاب چشم به دلیل حساسیت یا آلرژی باشد، بهتر است از کمپرس آب سرد استفاده کنید که به کاهش خارش و قرمزی کمک می‌کند. 

علاوه بر این، برای تسریع بهبودی ورم ملتحمه چشم توصیه می‌شود 2 تا 3 بار در روز چشم‌ها و پلک‌ها را با یک تکه پنبه آغشته به آب تمیز شستشو دهید تا از آلودگی‌ها پاک شوند. در صورت وجود ترشحات چشمی زیاد، استفاده از شامپو بچه و آب گرم می‌تواند مفید باشد. یک تکه پنبه را به محلول آغشته کرده و با آن مژه‌ها را تمیز کنید. این روش به نرم شدن پوسته‌ها کمک کرده و از خارش چشم‌ها می‌کاهد.

قطره برای ورم ملتحمه چشم

قطره بتامتازون (بتازونیت) می‌تواند به سرعت و در مدت زمان کوتاهی علائم ناخوشایند ناشی از التهاب ملتحمه از قبیل قرمزی، خارش و تورم چشم را کاهش دهد. این قطره با خاصیت ضد التهابی خود به تسکین فوری این علائم کمک کرده و روند درمان را تسریع می‌کند.

زمان مراجعه به پزشک برای درمان ورم ملتحمه

عوارض ورم ملتحمه چشم

التهاب ملتحمه چشم معمولاً تهدیدی جدی برای سلامتی نیست و در بیشتر موارد و به خصوص آن‌هایی که شدت کمتری دارند، بدون نیاز به درمان خاصی خود به خود بهبود می‌یابد. زیرا سیستم ایمنی بدن قادر است عفونت را مهار کند. با این حال، برخی انواع این بیماری به راحتی از بین نمی‌روند و ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشند.

هر چند که عوارض ناشی از ورم ملتحمه به ندرت رخ می‌دهند؛ اما اگر درمان نشوند و به مدت طولانی ادامه یابند، می‌توانند به آسیب‌های دائمی به چشم و حتی از دست دادن بینایی منجر شوند. این عوارض شامل موارد زیر هستند: 

• تراخم 
• یووئیت 
• التهاب قرنیه (کراتیت) و التهاب قرنیه همراه با ملتحمه (کراتوکونژنکتیویت) 
• مشکلات شدیدتر قرنیه از جمله زخم‌ها و فرسایش‌های مکرر که به دلیل خطر آسیب دائمی باید فوراً درمان شوند.

اگر علائم ورم ملتحمه چشم بعد از گذشت چند روز بدتر شدند، نباید به آن‌ها بی‌توجهی کنید و بایستی هر چه سریع‌تر برای درمان اقدام نمایید.

پیشگیری از التهاب ملتحمه چشم

به منظور جلوگیری از التهاب ملتحمه چشم، توجه به اصول بهداشتی ضروری‌ترین گام است؛ اما رعایت چند اقدام دیگر هم می‌تواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

پیشگیری از ورم ملتحمه غیر عفونی

در نوع غیر عفونی این بیماری باید از تماس با محرک‌های حساسیت‌زا خودداری شود. عواملی مانند گرده درختان، عطرها، کرک حیوانات، برخی داروها، محصولات آرایشی و بهداشتی و آلودگی هوا می‌توانند موجب بروز واکنش‌های آلرژیک شوند. 

پیشگیری از ورم ملتحمه عفونی

ورم ملتحمه عفونی که توسط ویروس‌ها یا باکتری‌ها ایجاد می‌شود، به سرعت پخش شده و تماس با فرد مبتلا باعث انتقال آن خواهد شد. در این نوع بیماری، پیشگیری از ابتلا به موارد زیر تا حدی زیادی از بروز ورم ملتحمه عفونی جلوگیری خواهد کرد:

اگر به نوع عفونی ورم ملتحمه چشم مبتلا شدید، علاوه بر رعایت دقیق‌تر بهداشت فردی، بهتر است برای درمان و کنترل بیماری به پزشک مراجعه کنید.

ورم ملتحمه چشم چقدر رایج است؟

بین ۱۵ تا ۴۰ درصد از افراد در اثر آلرژی‌های فصلی به ورم ملتحمه آلرژیک مبتلا می‌شوند. دیگر انواع ورم ملتحمه نیز بسته به سن افراد یا در فصول خاصی از سال شیوع بیشتری دارند. این وضعیت مشابه با افزایش ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا در فصل‌های سرد سال است.

سوالات متداول ورم ملتحمه چشمی

کلام آخر

در این محتوا به بررسی التهاب ملتحمه چشم پرداختیم. دانستیم که این عارضه یکی از مشکلات رایج چشمی است که می‌تواند به کوری‌ قابل پیشگیری منتهی شود. این بیماری معمولاً افراد زیادی را گرفتار می‌کند و در صورت عدم درمان، پیامدهای جدی به همراه خواهد داشت. بنابراین هر زمانی که علائمی از این بیماری را مشاهده کردید، توصیه می‌شود هرچه سریع‌تر برای پیشگیری و درمان به موقع به چشم ‌پزشک مراجعه نمایید.