نیمه کوری یکی از اختلالات بینایی پیچیده است که در اثر آسیب به مغز و مسیرهای بینایی ایجاد می‌شود و می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. این مشکل باعث از دست رفتن نیمی از میدان دید شده و بسته به محل آسیب، انواع مختلفی دارد.
اگر چه علل گوناگونی مانند سکته مغزی، تومور یا بیماری‌های عصبی می‌توانند عامل بروز آن باشند؛ اما با تشخیص به موقع و اقدامات درمانی مناسب، امکان مدیریت این اختلال وجود دارد. در این مقاله به بررسی علل، علائم، انواع، روش‌های تشخیص و درمان نیمه کوری یا همان همی آنوپیا خواهیم پرداخت.
همی آنوپیا چیست؟
همی آنوپیا نوعی اختلال بینایی محسوب می‌شود که در آن فرد نیمی از میدان دید خود را به دلیل آسیب به مسیرهای بینایی در مغز از دست می‌دهد. این کاهش بینایی ممکن است تنها یک چشم را درگیر کند یا به طور همزمان هر دو چشم را تحت تأثیر قرار دهد. بیماری‌هایی مانند ام اس (MS)، آلزایمر، صرع و زوال عقل از عوامل رایج بروز این مشکل هستند.
روش‌های درمانی بسته به دلیل بروز این وضعیت متفاوت‌اند و از درمان‌های دارویی و شیمی درمانی تا توانبخشی برای کم بینایی را شامل می‌شوند. این عارضه ممکن است موقتی باشد یا به صورت دائمی باقی بماند.
برای دریافت مشاوره رایگان فرم زیر را پر کنید.
علائم نیمه کوری
نخستین نشانه‌های نیمه کوری شامل موارد زیر می‌شوند:
- ناتوانی در دیدن اجسام در یک سمت مشخص
- کاهش یا از بین رفتن درک رنگ‌ها
- دوبینی یا دید دو گانه
- دیدن اشکال غیر واقعی یا نورهای چشمک زن
- کاهش قدرت تشخیص عمق
- برخورد با موانع به علت نداشتن دید کافی
- دشواری در حرکت در مکان‌های پر جمعیت
- منحرف شدن از مسیر در حین راه رفتن
- مشکل در خواندن متون به دلیل ناقص بودن میدان دید
- دید شبانه ضعیف‌تر از حد معمول
- تاری دید یا اختلال در وضوح دید
- دشواری در تفسیر آنچه دیده می‌شود.
انواع همی آنوپیا
این اختلال بسته به ناحیه آسیب دیده در مغز و نحوه درگیری چشم‌ها به شکل‌های گوناگونی بروز می‌کند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- همنام (Homonymous): زمانی رخ می‌دهد که نیمه مشخصی از میدان دید در هر دو چشم از دست می‌رود. این مشکل معمولاً در سمت مخالف آسیب مغزی مشاهده می‌شود.
- ناهمنام (Heteronymous): نیمی از دید در طرف‌های متضاد هر چشم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این حالت خود به دو نوع تقسیم می‌شود:
- Bitemporal: از دست رفتن دید در نیمه بیرونی هر دو چشم
- Binasal: از بین رفتن دید در نواحی داخلی هر چشم
- فوقانی و تحتانی: به ترتیب از بین رفتن نیمه بالایی یا پایینی میدان دید هر چشم
- کوادرانتانوپیا همنام: در این حالت تنها یک چهارم از میدان دید در هر چشم از بین می‌رود.
لازم به ذکر است که همی آنوپیا بسته به شدت اختلال می‌تواند کامل یا جزئی باشد. در نوع جزئی، تنها یک ربع از میدان دید کاهش می‌یابد. در حالی که در نوع کامل، نیمی از میدان دید از بین می‌رود.
⛔بیشتر بدانید: انواع کوری چشم
علل نیمه کوری
اصلی‌ترین عامل عارضه نیمه کوری سکته مغزی است؛ اما دلایل دیگری هم وجود دارند که می‌توانند به مسیرهای بینایی آسیب بزنند. در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم:
- تومورها
- ضربه شدید مغزی
- بیماری ام اس
- اختلالات عصبی مانند آلزایمر و زوال عقل (دمانس)
- صرع
- عفونت‌هایی مثل نوروسیفلیس
- رشد لنفوم در ناحیه مغزی
- آسیب ناشی از جراحی مغز
- ناهنجاری‌های عروقی مغز
- افزایش غیر عادی فشار داخل جمجمه
- هیدروسفالی
- سندرم کودک تکان خورده
تشخیص همی آنوپیا
حتی اگر مشکل همی آنوپیا از مغز منشأ گرفته باشد، معاینه چشم توسط چشم پزشک می‌تواند این اختلال را مشخص کند. برای تشخیص دقیق‌تر، آزمایش میدان بینایی انجام می‌شود. در کنار معاینه‌های چشمی، انجام MRI نیز برای بررسی وضعیت مغز و شناسایی منبع آسیب ضروری است. اگر ساکن اهواز یا ماهشهر هستید، به دکتر وحید بیگی بهترین کلینیک چشم پزشکی اهواز و ماهشهر مراجعه کنید.
جراحی و درمان انواع بیماری‌های چشم، رفع عیوب انکساری و انجام جراحی زیبایی پلک توسط دکتر وحید بیگی با نمونه کارهای متعدد
روش های درمان نیمه کوری
روش درمان نیمه کوری به علت اصلی رخ دادن آن بستگی دارد. اگر تومور عامل اصلی باشد، گزینه‌هایی چون انجام جراحی یا شیمی درمانی توصیه می‌شوند. در صورتی که مشکل ناشی از سکته یا ضربه به سر باشد، امکان بهبود خود به خود با گذشت زمان وجود دارد. در مواردیکه بینایی باز نمی‌گردد، متخصص کم بینایی می‌تواند کمک کند فرد با بینایی باقی مانده زندگی کند. این کار شامل برنامه‌های توانبخشی برای انجام امور روزمره مانند غذا پختن، مطالعه یا رفت و آمد است. برخی اقدامات کمکی شامل موارد زیر می‌شوند:
- بهره گیری از ابزارهای کمک بینایی
- آموزش چرخاندن بدن یا سر برای جبران میدان دید
- داشتن همراه هنگام پیاده روی
- استفاده از نشانه‌گر هنگام خواندن
- تمرین تشخیص اجسام و افراد در محیط اطراف
- تنظیم وضعیت نشستن برای دید بهتر در مکالمه یا تماشای تلویزیون
- بازی‌های ذهنی برای افزایش هماهنگی چشم
- استفاده از شبیه ساز رانندگی جهت ارزیابی ایمنی
🔷بیشتر بخوانید: علت اشک خونی یا بیماری همولاکریا
زمان مراجعه به پزشک برای درمان همی آنوپیا
اگر برای اولین بار دچار اختلال بینایی همی آنوپیا شدید، باید آن را به عنوان یک موقعیت اضطراری در نظر بگیرید. زیرا ممکن است نشانه‌ای از سکته یا خونریزی مغزی باشد. در چنین شرایطی رانندگی نکنید و به سرعت به مراکز درمانی مراجعه نمایید. افرادی که سابقه این بیماری را دارند و علت زمینه‌ای آن مشخص است، باید مطابق توصیه پزشک خود عمل کنند و بدانند در صورت بروز مجدد این عارضه چه اقداماتی لازم است. در هر صورت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید چون شرایط ایجاد کننده این اختلال زمان‌بر هستند و تأخیر در درمان می‌تواند خطرناک باشد.
چرا کلینیک چشم دکتر وحید بیگی در ماهشهر؟!
پیشرفته‌ترین تجهیزات جراحی
بیش از 2500 جراحی چشم موفق
رضایت‌مندی بیماران
جدیدترین متدهای درمان
پیشگیری از همی آنوپیا
با توجه به اینکه اختلال نیمه کوری در اغلب مواقع به صورت ناگهانی و غیر قابل پیش بینی است، امکان جلوگیری کامل از آن وجود ندارد؛ اما با رعایت نکات زیر می‌توان خطر برخی عوامل زمینه ساز همی آنوپیا را کاهش داد:
- استفاده از وسایل ایمنی مانند کمربند و کلاه ایمنی برای محافظت از سر
- حفظ وزن مناسب و پیشگیری از بیماری‌هایی که منجر به سکته می‌شوند.
- مدیریت بیماری‌های مزمن با داروهایی مثل ضد تشنج یا داروهای ضد انعقاد خون
سوالات متداول بیماری نیمه کوری
همی آنوپیا همنام باعث از دست رفتن یک سمت میدان بینایی در هر دو چشم به طور همزمان می‌شود. تشخیص این اختلال بدون بررسی دقیق هر چشم دشوار است. علائم این وضعیت می‌توانند به دو دسته مثبت مانند سوسو زدن یا اعوجاج و منفی مانند تاریکی یا کاهش دید تقسیم شوند که هر کدام نشان دهنده نوع خاصی از آسیب به ناحیه بینایی مغز هستند.
کلام آخر
در این محتوا به بررسی بیماری نیمه کوری پرداختیم. دانستیم که این عارضه از جمله اختلالات بینایی است که به دلیل آسیب‌های عصبی در مغز ایجاد می‌شود و می‌تواند تأثیر چشمگیری بر عملکرد روزمره فرد بگذارد. تشخیص به موقع و بررسی دقیق علت زمینه‌ای، نقش تعیین کننده‌ای در انتخاب مسیر درمان دارد.
هر چند در برخی موارد امکان بازگشت کامل بینایی وجود ندارد؛ اما با بهره گیری از روش‌های توانبخشی و پشتیبانی تخصصی، می‌توان کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید. بنابراین توجه به علائم اولیه و مراجعه سریع به متخصصان چشم پزشک و مغز و اعصاب، امری ضروری و حیاتی به شمار می‌رود.
