خستگی و سنگینی چشم نشانه چیست؟

منظور از خستگی چشم چیست؟

همانطور که گفته شد احساس سنگینی و خستگی چشم‌ مسئله‌ای رایج است که معمولاً به دلیل فعالیت‌های طولانی ‌مدت مانند مطالعه کتاب، استفاده مداوم از وسایل دیجیتال و یا رانندگی در مسیرهای طولانی رخ می‌دهد. این وضعیت تا حد زیادی آزاردهنده است اما مشکلی حاد به شمار نمی‌آید و می‌توان با رعایت برخی نکات ساده، شدت خستگی چشم را کاهش داد و از بروز آن پیشگیری کرد.

با این حال اگر با تغییر سبک زندگی و یا استفاده از قطره اشک مصنوعی بهبودی حاصل نشود، ممکن است این خستگی در چشم نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌ باشد. در چنین شرایطی، مراجعه به یک چشم‌ پزشک خوب برای بررسی دقیق‌تر توصیه می‌شود.

علائم خستگی و سنگینی چشم

احساس خستگی و سنگینی چشم تنها به خود چشم‌ها محدود نمی‌شود و می‌تواند بر روی سایر قسمت‌های بدن هم تأثیر بگذارد. برخی از مهم‌ترین نشانه‌های خستگی در چشم شامل موارد زیر هستند: 

• آبریزش چشم
• خشک شدن چشم 
• تار شدن دید 
• حساسیت زیاد نسبت به نور 
• سوزش و خارش چشم
• احساس سنگینی پلک‌ چشم

اما گاهی اوقات این علائم فراتر از چشم‌ها می‌روند و بخش‌های دیگر بدن را هم درگیر می‌کنند. خستگی چشم می‌تواند مشکلات زیر را در سایر قسمت‌های بدن به همراه داشته باشد:

• سردرد 
• درد در گردن، شانه یا کمر 
• دشواری در تمرکز

دلایل خستگی و سنگینی چشم

احساس سنگینی و خستگی در چشم ممکن است به دلایل متعددی رخ بدهد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم:

بیماری های چشمی

نزدیک ‌بینی، دور‌بینی چشم و آستیگماتیسم از مشکلات شایع چشمی هستند که مانع از تمرکز صحیح نور بر روی عدسی چشم می‌شوند. این مشکلات می‌توانند موجب خستگی و سنگینی چشم در شرایط نوری کم یا زیاد بشوند. علاوه بر این، برخی بیماری‌های چشمی دیگر مانند آب مروارید، گلوکوم، آمبلیوپی و سندرم بینایی کامپیوتر نیز عامل ایجاد این مشکل هستند.

بنابراین لازم است که این بیماری‌ها در اسرع وقت درمان شوند. زیرا خستگی و سنگینی پلک چشم تنها یکی از نشانه‌های این بیماری‌ها است و در صورت عدم درمان می‌تواند مشکلات جدی‌تری به همراه داشته باشد.

استراحت ندادن به چشم

آن دسته از افراد مانند دانشجویان و دانش آموزان که مدت زمان زیادی به مطالعه یا انجام فعالیت‌های چشمی مشغول هستند، معمولاً دچار سردرد و خستگی در ناحیه چشم می‌شوند. به خصوص زمانی که به چشم‌های خود استراحت نمی‌دهند.

کم پلک زدن

خیره شدن طولانی ‌مدت به صفحه نمایشگرها مانند موبایل، تلویزیون یا مانیتور به عنوان یکی از عوامل اصلی خستگی و سنگینی پلک چشم شناخته می‌شود. همچنین رانندگی طولانی‌ مدت و نگاه ممتد به سطح جاده نیز ممکن است به خستگی و خواب آلودگی چشم منجر شود.

کم آبی بدن

کم‌ آبی بدن موجب کاهش حجم خون و اختلال در عملکرد اعضای مختلف بدن می‌شود. این امر باعث کاهش جریان خون به چشم‌ها و بروز علائم خستگی در آن‌ها می‌گردد. همچنین کم‌ آبی تأثیر منفی بر سلامت عمومی بدن نیز دارد.

آلرژی

در افراد مبتلا به آلرژی، آزاد شدن هیستامین موجب گشاد شدن عروق خونی و افزایش جریان خون در اطراف چشم‌ها می‌شود. این وضعیت معمولاً با علائمی مانند آبریزش، خارش، پف و تجمع مایع در اطراف چشم‌ها همراه است که منجر به احساس خستگی در چشم ها خواهد شد.

استفاده از لنز تماسی

لنزهای تماسی می‌توانند موجب تغییر در لایه اشک و افزایش تبخیر آن شوند. استفاده نادرست و مداوم از این لنزها به ویژه در افراد جوان، یکی از دلایل رایج خشکی چشم است.

متعادل نبودن نور محیط

قرار گرفتن در معرض نور زیاد یا آفتاب می‌تواند موجب احساس سنگینی در پلک چشم شود. همچنین تلاش برای دیدن در شرایط نوری کم، فشار بیشتری به چشم‌ها وارد کرده و باعث سوزش چشم و خستگی آن‌ها می‌شود.

استرس

استرس و اضطراب ناشی از فشارهای روزمره در محیط کار یا خانه، به عنوان یکی دیگر از عوامل مؤثر در ایجاد خستگی و سنگینی چشم‌ شناخته می‌شود.

علت سنگینی چشم و خواب آلودگی

سنگینی در چشم‌ و خواب‌ آلودگی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. کمبود خواب عملکرد چشم‌ را کاهش داده و آن‌ را تحت فشار قرار می‌دهد. استرس به عضلات چشم‌ها فشار می‌آورد و باعث خشکی چشم و خستگی آن‌ها می‌شود. بهتر است بدانید که کم ‌آبی بدن، آلودگی هوا، مصرف برخی داروها و مشکلات بینایی نیز این علائم را تشدید می‌کنند. علاوه بر آن، اختلالات خواب و بیماری‌های عصبی مثل میگرن هم از عوامل اصلی بروز این مشکلات هستند.

علت درد پشت سر و چشم‌ ها

احساس درد در ناحیه پشت سر و چشم‌ها معمولاً به مشکلات سردرد چشمی مربوط می‌شود. میگرن باعث درد اطراف چشم و شقیقه می‌شود و ممکن است به پشت سر گسترش یابد. سردردهای تنشی درد مبهمی در دو طرف سر ایجاد کرده و چشم‌ها را خسته می‌کنند. سردردهای خوشه ای نیز درد شدیدی در اطراف یک چشم ایجاد می‌کنند و به صورت دوره‌ای تکرار می‌شوند. همچنین عفونت‌های سینوسی می‌توانند باعث درد در اطراف چشم‌ها و صورت شوند و از علل شایع درد پشت چشم به شمار می‌آیند.

خستگی و سنگینی چشم هنگام مطالعه

علت خستگی و سنگینی پلک چشم در هنگام مطالعه و استفاده از دستگاه‌های دیجیتال تا حد زیادی مشابه است. با این حال، تفاوت اصلی آن‌ها در این است که کتاب‌ها نوری از خود ندارند و شما نمی‌توانید نور آن‌ها را تنظیم کنید. خستگی چشم هنگام مطالعه زمانی اتفاق می‌افتد که بخواهید کتاب را در نور ضعیف یا شدید بخوانید یا هنگامی که نور به جای صفحه، مستقیماً به چشم شما می‌تابد. برای کاهش این مشکل بهتر است نور از پشت سر شما به کتاب بتابد تا چشم‌ها کمتر اذیت شوند.

تشخیص خستگی چشم

خستگی و سنگینی چشم معمولاً با توجه به علائمی که ذکر شد قابل شناسایی است. اما در برخی مواقع برای اطمینان از نبود مشکلات جدی‌تر، معاینه توسط پزشک متخصص چشم ضرورت دارد.

پیشگیری از خستگی چشم

برای جلوگیری از احساس خستگی و سنگینی در چشم، ابتدا باید علت اصلی مشکل شناسایی و سپس اقداماتی برای اصلاح آن انجام شود. استراحت مناسب، افزایش تعداد پلک زدن و رعایت نکات مراقبتی مختلف می‌تواند به محافظت از چشم‌ها در برابر خستگی کمک کند. یکسری از روش‌ها و عادات مناسب برای پیشگیری از این عارضه عبارتند از:

• زمانی که احساس خشکی در چشم ها دارید، استفاده از اشک مصنوعی می‌تواند مفید باشد.
• قرار دادن پارچه‌ای گرم و مرطوب بر روی چشم‌های خسته به منظور تسکین آن‌ها
• استفاده از قطره چشمی مرطوب ‌کننده حتی در زمانی که در چشم‌ها احساس خشکی ندارید.

راه های درمان خستگی چشم

اگر سنگینی و خستگی چشم‌ ناشی از یک مشکل پزشکی باشد، معمولاً به درمان‌های تخصصی نیاز است. در این شرایط، پزشک تنها زمانی به دیگر گزینه‌های درمانی می‌پردازد که روش‌های خانگی یا تمرینات چشمی قادر به بهبود وضعیت فرد نباشند. متداول‌ترین روش‌های درمانی برای رفع این مشکل عبارتند از:

• تجویز عینک به منظور اصلاح دید
• استفاده از لنزهای تماسی برای راحتی بیشتر
• انجام جراحی برای برطرف کردن مشکلات بینایی
• مصرف قطره‌های چشمی برای تسکین و درمان

این گزینه‌های درمانی پس از بررسی دقیق وضعیت بیمار توسط پزشک انتخاب و به کار گرفته می‌شوند.

درمان خانگی سنگینی و خستگی چشم

خستگی و سنگینی چشم معمولاً دلایل نگران‌ کننده‌ای ندارد و با کمک روش‌های خانگی قابل درمان است. اگر تغییرات در سبک زندگی موثر نبود، بایستی به چشم ‌پزشک مراجعه کنید. در ادامه به بیان روش‌های خانگی موثر برای کاهش این مشکلات می‌پردازیم:

• کمپرس گرم : دستمال آغشته به آب گرم را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه بر روی چشم‌ها قرار دهید تا رطوبت چشم‌ها افزایش یافته و درد تسکین یابد.
• تنظیم نور : نور محیط و صفحه نمایش دستگاه‌ها را با فعالیت‌های خود هماهنگ کنید تا فشار کمتری به چشم‌ها وارد شود.
• عینک مخصوص کامپیوتر (بلوکات) : این عینک‌ها کمک می‌کنند تا دید واضح‌تری هنگام کار با کامپیوتر و لپ تاپ داشته باشید.
• قرار دادن کف دست روی چشم‌: با قرار دادن کف دست به آرامی بر روی چشم‌ها، خستگی و سنگینی پلک چشم کاهش می‌یابد.
• چای کیسه ‌ای : کیسه چای خنک ‌شده را به مدت چند دقیقه بر روی چشم‌ها قرار دهید تا تورم و خستگی کاهش یابد.
• ورزش‌ های چشمی : چشمان شما هم مانند عضلات بدن نیاز به تمرین دارند. برای این کار، انگشتتان را چند سانت از چشم دور کنید. روی آن تمرکز کنید و سپس نگاه خود را به دورتر تغییر دهید و دوباره روی انگشت متمرکز شوید.
• استراحت کافی و منظم : طبق قانون ۲۰-۲۰-۲۰، پس از هر ۲۰ دقیقه فعالیت چشم در فاصله ۲۰ سانتی متری، دو دقیقه به چشم‌ها استراحت دهید.
• قطره ‌های چشمی : به منظور مرطوب نگه ‌داشتن چشم‌ها و جلوگیری از خشکی آن‌ها بایستی از قطره‌های اشک مصنوعی استفاده کنید.

برای رفع خستگی چشم چه بخوریم؟

به منظور کاهش خستگی چشم، مصرف مواد غذایی همچون ماهی‌های چرب، سبزیجات سبز برگ‌ دار، هویج، مرکبات، تخم مرغ، آجیل، حبوبات و نوشیدن آب کافی پیشنهاد می‌شود.

بهترین قطره برای رفع خستگی چشم

قطره‌های چشمی مرطوب‌ کننده یا اشک مصنوعی که بدون نسخه در داروخانه‌ها قابل تهیه هستند، معمولاً بهترین گزینه برای رفع احساس خستگی در چشم به شمار می‌روند. در صورتیکه خستگی و سنگینی پلک چشم شما شدید باشد یا با استفاده از این قطره‌ها برطرف نشود، بهتر است که به چشم ‌پزشک مراجعه کنید تا قطره مناسب برای شما تجویز شود.

ویتامین برای خستگی و سنگینی چشم

ویتامین‌ها تاثیر قابل توجهی بر سلامت چشم دارند و کمبود آن‌ها می‌تواند مشکلاتی از جمله ضعف بینایی و خستگی چشم را به دنبال داشته باشد. ضعف بینایی ممکن است باعث بروز درد در چشم شود که عوامل مختلفی مانند التهاب ملتحمه، حساسیت به لنزهای تماسی، آسیب‌های سطحی قرنیه و بلفاریت چشم در آن نقش دارند. شما بایستی برای جلوگیری از بروز این مشکلات، مواد مغذی لازم را به چشم‌ها برسانید. در ادامه به بیان ویتامین‌های موثر در کاهش علائم خستگی و سنگینی چشم می‌پردازیم:

زمان مراجعه به پزشک برای درمان خستگی چشم

در بیشتر مواقع، خستگی چشم به‌ طور طبیعی برطرف می‌شود و نیازی به مراجعه به چشم‌ پزشک نیست. با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و شناخت عواملی که به چشم فشار وارد می‌کنند، می‌توان این مشکل را مدیریت کرد. در صورتی که این حالت شدید باشد یا مدت زمان زیادی ادامه پیدا کند، لازم است که پزشک آن را بررسی کند تا احتمال وجود مشکلات جدی‌تر ارزیابی گردد. 

اگر ساکن شهرهای اهواز و ماهشهر هستید، برای درمان خستگی چشم به بهترین لینیک چشم پزشکی اهواز و ماهشهر مراجعه کنید. چشم پزشک ممکن است به منظور تشخیص عدم تعادل عضلات چشم، عیوب انکساری اصلاح نشده و یا سایر اختلالات بینایی، چشم‌ها را معاینه کند‌. عیوب انکساری شامل مشکلاتی از قبیل نزدیک ‌بینی چشم، دوربینی و آستیگماتیسم هستند که می‌توانند بر کیفیت بینایی تأثیر بگذارند.

عوارض نادیده گرفتن خستگی چشم

نادیده گرفتن خستگی و سنگینی چشم می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی و آسیب به بینایی شود. در ابتدا خستگی چشم بی‌ ضرر به نظر می‌رسد. اما چنانچه درمان نشود، یکسری عوارض را به همراه خواهد داشت:

• خشکی چشم :کاهش پلک زدن می‌تواند خشکی چشم را تشدید کند و سبب بروز التهاب و حساسیت در ناحیه چشم‌ها شود. 
• کاهش تمرکز : سنگینی پلک چشم دقت را کاهش داده و باعث افت عملکرد در کار یا تحصیل می‌شود. 
• بدتر شدن مشکلات بینایی : احساس خستگی در چشم می‌تواند مشکلاتی مانند نزدیک ‌بینی یا دوربینی را بدتر کند. 
• سردرد : این عارضه قادر است منجر به بروز سردردهای مزمن شود و کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد.  
• اختلال خواب : استفاده طولانی مدت از دستگاه‌های دیجیتال و خستگی در چشم ممکن است خواب را مختل کند و کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
• مشکلات چشمی جدی‌ تر : در موارد حاد، خستگی چشم سبب افزایش فشار چشم یا گلوکوم می‌شود که نیاز به درمان فوری توسط پزشک متخصص دارد.

کلام آخر

در این محتوا به بررسی سنگینی و خستگی چشم پرداختیم‌. دانستیم که این عارضه قبل از آنکه یک مشکل پزشکی باشد، به عنوان احساسی آزاردهنده به شمار می‌آید. چنانچه از این مشکل رنج می‌برید، توصیه می‌شود که در زمان مناسب با پزشک خود صحبت کنید. زیرا ایشان می‌تواند بهترین و مناسب‌ترین راهکارهای درمانی را به منظور برطرف کردن آن‌ پیشنهاد دهد.